فصلنامه جدید «دیده‌بان هوش مصنوعی» منتشر شد؛ هر آنچه که باید از LLMها در ایران و جهان بدانید

 فصلنامه پاییزه «دیده‌بان هوش مصنوعی» با تمرکز بر موضوع «هوش‌وارگی ماشین» منتشر شد.

دیده‌بان هوش مصنوعی از سال 97 فعالیت خود را با هدف بررسی و رصد اکوسیستم هوش مصنوعی در ایران و جهان آغاز کرد و تاکنون با انتشار چندین جلد کتاب، گام به گام با رشد این فناوری قدم برداشته. پس از سرعت‌گرفتن پیشرفت هوش مصنوعی طی مدت‌ زمان اخیر، دیده‌بان نیز فعالیت خود را با این روند منطبق کرده و با انتشار دوفصلنامه، هر بار یک موضوع مهم در حوزه AI را زیر ذره‌بین می‌برد. در دومین شماره از این فصلنامه، مبانی و مفاهیم مدل‌های بنیادی مورد بررسی قرار می‌گیرد و به تغییر الگو و پارادایم‌های هوش مصنوعی در ایران و جهان پرداخته می‌شود.

هوش مصنوعی و فناوری‌های مبتنی بر آن مانند «مدل‌های بنیادی» و «مدل‌های زبانی بزرگ» (LLMs) با تار و پود صنایع، دانشگاه‌ها و بسیاری از جنبه‌های زندگی روزمره ما گره خورده. پتانسیل این LLMها تنها محدود به چت‌بات‌های هوشمند نیست و کاربردهای وسیعی در حوزه‌های مختلف دارند. به منظور استفاده حداکثری از این پتانسیل، لازم است از یک کاربر و استفاده کننده محصولات نهایی فراتر برویم و به سطوح عمیق‌تر این فناوری مسلط شویم.

دوفصلنامه تخصصی دیده‌بان هوش مصنوعی در جدیدترین شماره خود، نگاهی همه‌جانبه به مدل‌های بنیادی در ایران و جهان انداخته و مفاهیم، کاربردها، اطلاعات، ابزارها و تمامی جزئیات این فناوری را به‌طور مفصل مورد بررسی قرار داده است. تمامی داده‌های مورد استفاده در این ویژه‌نامه از معتبرترین منابع هوش مصنوعی در سطح جهان اقتباس شده و داده‌های مرتبط با مدل‌های بنیادی داخلی به طور اختصاصی توسط تیم دیده‌بان جمع‌آوری شده است. از همین رو، مخاطبان این ویژه‌نامه را از جستجو، ترجمه و خریداری منابع متعدد بی‌نیاز می‌کند و جامع‌ترین اطلاعات مورد نیاز را در دسترس خوانندگان قرار می‌دهد.

دیده‌بان با هدف انتشار مرجعی برای تمامی سطوح جامعه، هم برای علاقه‌مندان عمومی و هم برای فعالان و متخصصان هوش مصنوعی مفید ظاهر می‌شود. این ویژه‌نامه با تعریف مفاهیم پایه‌ای مانند ادراک زبان طبیعی (NLU)، توکن‌گذاری، پرامپت و… آغاز می‌شود و در ادامه به تحلیل و مقایسه تخصصی مدل‌های زبانی مختلف می‌پردازد. بنابراین، علاقه‌مندان فناوری هوش مصنوعی که با مدل‌های زبانی و اصطلاحات این حوزه آشنایی ندارند هم می‌توانند به سادگی با مباحث پایه‌ای آشنا شوند و از مطالب این فصلنامه استفاده کنند. این موضوع باعث شده تا نشریه دیده‌بان راه خود را به قفسه کتابخانه‌ها و پژوهشکده‌های عمومی باز کند و مورد توجه مخاطبان عام و  تمامی علاقه‌مندان حوزه مدل‌‌های زبانی قرار بگیرد.

 کتاب‌ها و نشریات دیده‌بان طی 6 سالی که از فعالیتش می‌گذرد، به عنوان مرجعی قابل اتکا نزد دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و مراکز علمی کشور شناخته می‌شود. شماره دوم فصلنامه دیده‌بان هم منبعی کامل و تمام‌عیار برای اساتید دانشگاه و دانشجویان رشته کامپیوتر، هوش مصنوعی و دیگه رشته‌های مرتبط است که مسیر توسعه، تحقیق و پژوهش در حوزه AI را به طور چشمگیری تسهیل می‌کند.

علاوه‌براین، توسعه‌دهندگان، شرکت‌ها و سازمان‌های که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم با فناوری هوش مصنوعی در تعامل هستند نیز با مطالعه این شماره از فصلنامه دیده‌بان، در جریان تازه‌ترین تحولات مدل‌های زبانی در ایران و جهان قرار می‌گیرند و به بازارهای هوش مصنوعی مسلط می‌شوند. درنتیجه، چشم‌انداز پیش‌روی خود را با تکیه بر اطلاعات و ارقام به‌روز و معتبر تعیین می‌کنند و با استفاده از جدول‌ها و نمودارهای مختلف، مناسب‌ترین LLM را برای فرایند کاری خود انتخاب می‌کنند.

 در این ویژه‌نامه، اطلاعات بسیار ارزشمندی از مدل‌های زبانی فارسی مانند پارس‌برت، درنا، شیراز، آریابرت و… و همچنین شرکت‌های فعال در حوزه توسعه LLMهای بومی ارائه شده تا دایرة‌المعارف کاملی از مدل‌های زبانی فارسی در دسترس مخاطبان قرار بگیرد.

دیده‌بان تلاش می‌کند تا علاوه‌بر انتقال اطلاعات، فضایی را برای معرفی دستاوردهای متخصصان داخلی فراهم کند و رونق‌بخش اکوسیستم هوش مصنوعی کشور باشد. به همین جهت، در این شماره از دیده‌بان، تعدادی از برترین شرکت‌ها و توسعه‌دهندگان مدل‌های زبانی بومی معرفی شده‌اند تا از این طریق، گامی مؤثر در جهت یکپارچگی و ارتقا جایگاه هوش مصنوعی ایران برداشته شود.

دومین شماره از فصلنامه «دیده‌بان هوش مصنوعی» با موضوعیت «هوش‌وارگی ماشین؛ ظهور پارادایم مدل‌های بنیادی هوش مصنوعی در ایران و جهان» در پاییز 1403 منتشر شده و اکنون به صورت عمومی در دسترس علاقه‌مندان و فعالان حوزه هوش مصنوعی است. شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت فصلنامه دیده‌بان، به صورت آنلاین نسبت به سفارش این ویژه‌نامه اقدام کنید و سیر تکاملی LLMها، از ماشین‌هایی ساده تا هوشمندی انسانی را به مطالعه بنشینید.