چرا در زمستان بیشتر سرما می‌خوریم؟

شاید شنیده باشید که می‌گویند در زمستان قبل از بیرون‌رفتن، لباس گرم بپوشید تا سرما نخورید. اما آیا واقعاً هوای سرد احتمال سرماخوردگی را افزایش می‌دهد؟ ساده‌ترین و کوتاه‌ترین پاسخ این است: بله.

در مناطق معتدل، میزان عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی در فصل زمستان به بالاترین حد خود می‌رسد. البته، هوای سرد به‌تنهایی عامل ایجاد عفونت نیست، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این شرایط می‌تواند بدن را آسیب‌پذیرتر کند.

یکی از دلایل افزایش ابتلا به سرماخوردگی در زمستان، نحوه‌ی انتقال ویروس‌ها از فردی به فرد دیگر است. ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌شوند، از طریق قطرات ریزی که هنگام عطسه، سرفه یا صحبت‌کردن افراد مبتلا در هوا پخش می‌شوند، انتقال می‌یابند.

همچنین، تماس با سطوح یا اشیای آلوده و سپس لمس دهان، بینی یا چشم نیز ممکن است فرد را آلوده کند. در زمستان، ما معمولاً زمان بیشتری را در فضاهای بسته سپری می‌کنیم و اغلب در محیط‌های داخلی با تهویه‌ی نامناسب قرار داریم. چنین شرایطی انتقال ویروس‌ها را تسهیل می‌کند.

اما رفتارهای ما تنها عامل سرماخوردگی نیست. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سرما تأثیر مستقیمی بر مکانیزم‌های زیستی بدن دارد. این تأثیرات با دما و رطوبت هوا در ارتباط هستند. برای مثال، سلول‌های اپیتلیال یا سلول‌های پوششی درون بینی که اولین خط دفاعی بدن در برابر ویروس‌های تنفسی محسوب می‌شوند، نقش مهمی در فرایند ابتلا به ویروس سرماخوردگی دارند.

اما در هوای سرد، سیستم دفاعی بینی کارایی کمتری دارد. بلیر و همکارانش دریافته‌اند که وقتی سلول‌های اپیتلیال در معرض افت دما قرار می‌گیرند و دمای درون بینی از ۳۷ درجه سانتی‌گراد به ۳۲ درجه کاهش می‌یابد (که مشابه شرایط بیرون‌رفتن در هوای سرد است)، توانایی ویروس‌ها برای تکثیر تقریباً تا دو برابر افزایش می‌یابد.

بلیر می‌گوید: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که استفاده از ماسک صورت می‌تواند در هوای سرد مفید باشد. ماسک، هم تعداد ویروس‌های ورودی به بینی را کاهش می‌دهد و هم با ایجاد لایه‌ای از هوای گرم در مقابل صورت، به سلول‌های اپیتلیال بینی کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشند.»

در زمستان، رطوبت نیز عاملی کلیدی در واکنش بدن به ویروس‌ها است. هوای داخل خانه در این فصل معمولاً خشک‌تر از حد معمول است. دکتر آکیو ایواساکی از دانشگاه ییل توضیح می‌دهد: «وقتی هوای سرد به خانه می‌آید و به هوای گرم تبدیل می‌شود، میزان بخار آب بسیار کاهش می‌یابد.» پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که کاهش رطوبت هوا با افزایش مرگ‌ومیر ناشی از آنفلوانزا مرتبط است.