پروتئین‌های مرتبط با پیری مغز در ۵۷، ۷۰ و ۷۸ سالگی افزایش می‌یابند

محققان در مطالعه جدید اسکن مغزی ۱۱ هزار فرد ۴۵ تا ۸۲ ساله را تجزیه و تحلیل کردند. آن‌ها از روی این اسکن‌ها «شکاف سنی مغز» که تفاوت «سن واقعی مغز» و «سن بیولوژیکی مغز» را نشان می‌دهد، مشخص کردند و به کمک هوش مصنوعی ویژگی‌های فیزیولو‌ژیکی خاص مانند حجم و اندازه مغز را ارزیابی کردند. 

به گزارش لایوساینس، این تیم تحقیقاتی تمرکز حدود سه‌هزار پروتئین را در خون پنج‌هزار شرکت‌کننده بررسی کردند. از آنجایی که خون مغز را به سایر اندام‌های بدن متصل می‌کند، تغییر در تمرکز پروتئین‌ها در خون تغییرات مشابهی را در مغز منعکس می‌کند. 

محققان درکل ۱۳ پروتئین را شناسایی کردند که غلظت خونشان به طرز قابل توجهی مشابه تغییرات بیولوژیکی سن مغز بود. با افزایش سن بیولوژیکی مغز، پروتئین‌های دخیل در پیری مانند استرس سلولی و التهاب در خون افزایش یافتند. در همین حال سطوح پروتئین‌هایی که به حفظ عملکرد مغز کمک می‌کند – ازجمله پروتئین‌های موثر در بازسازی سلولی – با افزایش سن افراد کاهش یافت.  

یکی از این پروتئین‌ها «برویکان» (brevican) نام گرفت، که یکی از قوی‌ترین پیوندها با سن بیولوژیک مغز را نشان می‌دهد. بالا رفتن سن بیولوژیکی غلظت این پروتئین را کاهش می‌‌دهد که با زوال عقل و سکته مرتبط است. طبق شواهد، «برویکان» کمک می‌کند تا سلول‌های عصبی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از همین رو می‌تواند نشانگر قابل اندازه‌گیری در پیشرفت بیماری‌های عصبی باشد. 

علاوه بر این، دانشمندان متوجه شدند که غلظت ۱۳ پروتئین در خون در سنین خاص یعنی ۵۷‌، ۷۰ و ۷۸ به اوج خود رسیده است. محققان نتایج این مطالعه را در مجله «نیچر ایجینگ» (Nature Aging) منتشر کردند. 

به باور محققان، پی بردن به ارتباط چند پروتئین در نمونه‌های خون و نشانگرهای پیری مغز، که از تصویر ام‌آر‌آی به دست آمد، موضوع جالبی است، اما اینکه اندازه‌گیری سطح پروتئین‌های خاص در خون چگونه بر تشخیص اختلال عملکرد مغز یا اتخاذ مداخلات درمانی خاص تاثیر بگذارد همچنان ‌نامشخص است.