اختلاف نظر وزرای دولت چهاردهم برای ازسرگیری عرضه خودرو در بورس

عرضه خودرو در بورس یکی از اتفاقات عجیب و انحصاری بازار ایران بود. سال 1401، وزارت صمت و تیم دولت سیزدهم تصمیم گرفتند خودروهای داخلی را در بورس کالا بفروشند. هدف از این کار ایجاد توازن در بازار و سوددهی خودروسازان بود.

نگاهی به تجربیات سال 1401

عرضه خودرو در بورس موافقان و مخالفان بسیاری داشت اما تأثیرات آن بر بازار قابل‌توجه بودند؛ برای مثال ایران‌خودرو سدان تارا را در رنگ‌های مختلف وارد بورس کرد و با سود قابل‌توجهی فروخت. سایپا نیز شاهین G را به بورس آورد. با عرضه برخی خودروها در بورس، قیمت آن‌ها در بازار آزاد کاهش یافت. حتی قیمت شاهین در بازار آزاد به محدوده قیمت کارخانه نزدیک شد.

البته این موضوع در تمامی حالات، خوب پیش نمی‌رفت؛ برای مثال ایران خودرو دنا پلاس را در بورس عرضه کرد اما نسخه‌های عرضه‌شده در بورس، متفاوت از سایر نسخه‌ها بودند. این نسخه‌ها با نام دنا بورسی در بازار شناخته می‌شوند. دنا پلاس بورسی رینگ آلیاژی نداشت و به‌جای دریچه گاز فلزی، دریچه گاز پلاستیکی داشت. درنهایت با دخالت شورای رقابت و سایر نهادهای فعال در بازار خودرو، عرضه اتومبیل‌های سواری در بورس متوقف شد. پس‌ازآن، فقط اتومبیل‌های تجاری نظیر کامیون، کامیونت‌ها و پیکاپ‌ها در بورس عرضه می‌شوند.

با روی‌کارآمدن دولت چهاردهم، بار دیگر موضوع عرضه خودرو در بورس رونق گرفته است. در جلسه شورای‌عالی بورس که با حضور وزرای اقتصاد و صنعت برگزار شد، درباره این موضوع بحث شد. به گفته «عبدالناصر همتی»، وزیر اقتصاد، اختلاف‌نظرهایی بین نهادهای مختلف بر سر عرضه خودرو در بورس کالا وجود دارد. شورا بر این باور است عرضه خودروهای سواری در بورس کالا می‌تواند به شفافیت و بهبود عملکرد بازار کمک کند. در سوی دیگر، برخی مقامات دولتی ازجمله وزیر صنعت با این موضوع مخالف هستند. مقررشده درباره این موضوع مذاکراتی جدی بین وزارت‌خانه‌های اقتصاد و صنعت انجام شود.

آیا عرضه خودرو در بورس اکنون می‌تواند مفید باشد؟

به نظر می‌رسد عرضه اتومبیل در بورس دیگر جذابیتی برای مشتریان و خودروسازان ندارد. سرمایه‌گذاران مدتی است دیگر توجهی به بازار خودرو ندارند و به‌سمت بازارهای دیگر همچون طلا، سکه و ارز متمایل شده‌اند. خودروسازان نیز لزومی به عرضه خودرو در سامانه یکپارچه ندارند و می‌توانند خودروها را خارج از سامانه یکپارچه به فروش برسانند. ازآنجایی‌که بازار خودرو ایران تشنه است، عرضه خودرو هر زمانی با استقبال مواجه می‌شود. همچنین تجربه نشان داده عرضه خودروهای تجاری در بورس نیز چندان سودآور نیست؛ چراکه اکثر این خودروها با قیمت پایه فروخته شده‌اند.