تلسکوپ فضایی اقلیدس از آژانس فضایی اروپا (ESA)، اولین مجموعه‌ی پنج‌تایی از تصاویر علمی چشم‌نواز خود از کیهان را منتشر کرده است. این عکس‌ها که تنها در طول ۲۴ ساعت رصد گرفته شده‌اند، خوشه‌های کهکشانی چشمک‌زن، ابرهای گازی رنگارنگ و یکی از بزرگ‌ترین کهکشان‌های مارپیچی شناخته‌شده را با جزئیاتی بی‌سابقه نشان می‌دهند.

اقلیدس با ثبت هزاران تصویر این‌چنینی در طول ۶ سال آینده، یک‌سوم از کل آسمان شب را فهرست‌بندی و از بیش از یک میلیارد کهکشان با حداکثر عمر ۱۰ میلیارد سال نقشه‌برداری خواهد کرد. به گفته‌ی والریا پتورینو، دانشمند پروژه‌ی اقلیدس:

اقلیدس به‌دنبال حل بزرگ‌ترین پرسش‌های بی‌پاسخ کیهان‌شناسی است و رصدهای اولیه‌ی آن به وضوح نشان می‌دهند که توانمندی تلسکوپ فراتر از این‌ها است.

تلسکوپ اقلیدس که یکم جولای ۲۰۲۳ پرتاب شد، برای گردآوری تصاویر عریض طراحی شده است تا در جست‌وجوی دو پدیده‌ی اسرارآمیز جهان، یعنی ماده تاریک و انرژی تاریک به دانشمندان کمک کند. به باور پژوهشگرها، ماده تاریک و انرژی تاریک در مجموع، ۹۵ درصد از جهان را تشکیل می‌دهند، اما از آنجا که با نور برهم‌کنش ندارند، نمی‌توان آن‌ها را با روش‌های مستقیم آشکار کرد.

در عوض، دانشمندان با رصد چگونگی برهم‌کنش این اجزای اسرارآمیز کیهان با جهان مرئی اطرافشان، آن‌ها را مطالعه می‌کنند. ماده‌ی تاریک را می‌توان با رصد آثار گرانشی‌اش بر کهکشان‌ها رصد کرد و انرژی تاریک نیز از طریق نقش خود در پیشبرد انبساط جهان شناخته می‌شود.

اقلیدس با جمع‌آوری تصاویر از میدان دید عظیم خود به دانشمندان کمک می‌کند تا با ایجاد دو نقشه، سرنخ‌های واضح از ماده‌ی خمیده را شناسایی کنند. یکی از نقشه‌ها، همگرایی گرانشی کهکشان‌هایی است که می‌توانند ماده‌ی تاریک را آشکار کنند و دیگری امواج ضربه‌ای ماده‌ موسوم به نوسان‌های آکوستیک باریونی است که می‌توانند انرژی تاریک را اندازه‌گیری کنند.

تصاویر اقلیدس علاوه بر دارا بودن ارزش علمی بالا، بسیار شگفت‌انگیز هستند. در ادامه پنج تصویر اقلیدس را که پنجشنبه ۲۳ می منتشر شدند، بررسی می‌کنیم.