پس‌ از ساخت کانال یوتیوب و به‌منظور آغاز فعالیت در این پلتفرم باید از اخطارهایی مانند Copyright Claim و Copyright Strike اطلاع داشته باشید. اخطارهای یادشده که از قوانین Community Guidelines یوتیوب سرچشمه می‌گیرند، همان‌طور که از نامشان پیدا است، درصورتی‌که هرگونه محتوای ناقض قوانین کپی‌رایت به هر نحوی (مستقیم یا غیرمستقیم) توسط یوتیوب شناسایی شود به کانال‌هایی که از این قوانین تخطی کرده‌اند، تعلق می‌گیرد. این اخطار حتی برخی محدودیت‌های فعالیت در یوتیوب را برای کاربران در پی خواهد داشت.

برای مثال طی هفته‌ی گذشته، کانال یوتیوب lastech اخطار Copyright Strike را دریافت کرد و افزون‌برآن به‌مدت یک هفته از هرگونه فعالیت، از جمله آپلود ویدیو، شورت و کامیونیتی تعلیق شد. اما علت دریافت این اخطار و محرومیت از فعالیت چه بود؟ در مقاله‌ی پیش‌ رو قصد داریم به سؤال یادشده پاسخ دهیم و به بررسی تفاوت اخطارهای Copyright Claim و Copyright Strike و همچنین نحوه‌ی جلوگیری کلی از بروز این مشکلات می‌پردازیم.

قانون کپی‌رایت بر مالکیت فکری اثر می‌گذارد. این قانون از لحظه‌ی تکمیل آثار از آن‌ها محافظت می‌کند که شامل موسیقی، آثار هنری، فیلم‌ها، کتاب‌ها، عکس‌ها، طرح‌ها، کدهای برنامه‌نویسی و بسیاری موارد دیگر می‌شود. حق‌ نشر از اکتشافات، ایده‌ها، مفاهیم یا رویه‌ها محافظت نمی‌کند.

به‌عنوان مثال، امکان کپی‌رایت‌کردن ایده‌ی آهنگ وجود ندارد، اما می‌توانید پس‌ از نوشتن یا ضبط آهنگ، از نشر غیرقانونی آن با کپی‌رایت محافظت کنید. در این مرحله، آهنگ مذکور به اثر اورجینال تبدیل می‌شود و شما به‌طور خودکار مالک حق‌ نشر آن هستید.

کپی‌رایت استرایک زمانی صادر می‌شود که یوتیوبر، ویدیویی بارگذاری کند که حاوی صدا یا تصویری دارای حق‌ نشر باشد یا اجازه‌ی استفاده از آن اثر از مالک اصلی اتخاذ نشده باشد. در این شرایط صاحب اثر به‌صورت دستی تخلف مذکور را پیدا و درخواست حذف ویدیو را در یوتیوب ثبت می‌کند.

این یعنی ویدیو مورد نظر دیگر قابل مشاهده نخواهد بود و درآمد تبلیغاتی برای سازنده‌ی محتوا ایجاد نمی‌کند. روش کسب درآمد از یوتیوب در ایران را قبلاً آموزش داده‌ایم که پیشنهاد می‌شود درصورتی‌که قصد دارید در یوتیوب فعالیت داشته باشید، سری به مقاله‌ی مورد اشاره بزنید.

در مورد کانال lastech، ویدئوی شورتی از نحوه‌ی «دانلود فایل APK به‌صورت مستقیم از گوگل‌پلی» تهیه شده بود که مستقیماً قوانین کپی‌رایت را نقض نکرده بود، اما از آنجا که گوگل‌پلی محل عرضه محتواهای دارای حق نشر و اپلیکیشن‌های پولی است، این ویدیو توسط یوتیوب از دسته محتواهای غیرمجاز شناخته شده و افزون‌بر حذف آن، اخطار کپی‌رایت استرایک را دریافت کرد و محدودیت‌های آن شامل کانال lastech شد.

در مواجهه با کپی‌رایت استرایک به چند نکته‌‌ی مهم توجه داشته باشید:

• کپی‌رایت استرایک، کل کانال یوتیوب شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
• درصورت اثبات صحت ادعای کپی‌رایت، ویدیو شما به‌احتمال زیاد حذف خواهد شد.
• اگر کپی‌رایت استرایک دریافت کنید، تا زمانی‌ که اعتراض منقضی شود، دیگر نمی‌توانید از ویدیوهای خود کسب درآمد داشته باشید یا به‌صورت زنده از حساب خود استریم کنید.
• اگر سه اعتراض کپی‌رایت استرایک دریافت کنید، کل کانال شما حذف می‌شود و از فعالیت در پلتفرم یوتیوب منع می‌شوید.
• کپی‌رایت استرایک‌ها در نهایت منقضی می‌شوند، که معمولاً طی ۹۰ روز اتفاق می‌افتد.

دانستن این نکته اهمیت دارد که حذف ویدیوی مورد نظر از یوتیوب، استرایک را از کانال شما پاک نمی‌کند. بهترین اقدام این است صبر داشته باشید، از هرگونه تخلف دیگری اجتناب کنید و منتظر انقضای استرایک بمانید، مگر اینکه احساس کنید واقعاً دلایل کافی برای ثبت شکایت متقابل دارید.

در ادامه، اتفاقاتی را که با دریافت اولین، دومین و سومین استرایک در یوتیوب برایتان رخ می‌دهد، بررسی می‌کنیم:

اولین استرایک: اولین Strike به‌نوعی یک هشدار محسوب می‌شود که نشان می‌دهد یوتیوب دیگر کانال شما را خوش‌نام تلقی نمی‌کند. این موضوع با محدودسازی قابلیت کسب درآمد ازطریق ویدیوها یا جلوگیری از هرگونه استریم زنده، بر کانال شما تأثیر منفی خواهد داشت.

به‌هرحال یوتیوب تمایل دارد بعد از اولین استرایک، فرصت دیگری به سازندگان محتوا بدهد. اگر Copyright School یوتیوب را تکمیل کنید، استرایک پس‌ از ۹۰ روز منقضی می‌شود و امتیازات شما ازجمله کسب درآمد از ویدیوها و امکان استریم زنده، دوباره فعال خواهند شد.

دومین استرایک: اگر کانال شما قبل از انقضای اولین استرایک، دومین استرایک را هم دریافت کند، باید ۹۰ روز دیگر برای منقضی شدن استرایک دوم منتظر بمانید. در تمام این مدت، امکان کسب درآمد و استریم زنده نخواهید داشت.

سومین استرایک: عواقب دریافت استرایک سوم قبل از انقضای اولین و دومین استرایک بسیار جدی خواهد بود. حساب یوتیوب شما در این شرایط به‌طور خودکار و دائمی تعلیق و ویدیوهایتان نیز حذف می‌شوند. همچنین دیگر نمی‌توانید در آینده کانال جدیدی در یوتیوب بسازید.

توجه داشته باشید عواقب مسائل مربوط به حق‌ نشر، همیشه با یوتیوب تمام نمی‌شود. صاحب حق‌ نشر همچنین می‌تواند تصمیم بگیرد شما را به دادگاه بکشاند. در صورت باخت در پرونده به‌احتمال زیاد متحمل پرداخت جریمه‌ی قابل‌ توجه به‌همراه هزینه‌های دادرسی خواهید شد. درصورتی‌که کانال یوتیوب شما هم به‌ هر دلیلی استرایک دریافت کند، با همین مورد مواجه خواهید شد.

گاهی هنگام آپلود ویدیو در یوتیوب، با اخطاری تحت‌عنوان ادعای حق‌ نشر (Copyright Claim) مواجه می‌شویم. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که فردی محتوایی را به یوتیوب اضافه کند که مالکیت آن را ندارد.

سیستم شناسه‌ی محتوا (Content ID) در یوتیوب ابزار خودکاری برای محافظت از حقوق دیجیتال صاحبان آثار است. این سیستم همه‌ی ویدیوهای آپلودشده در یوتیوب را اسکن می‌کند و در صورت یافتن شباهت‌هایی میان اثر آپلودشده با فایل‌های صوتی، تصویر یا ویدیویی که مالکیتشان برای فرد دیگری ثبت شده است، به صاحب اصلی اثر اطلاع می‌دهد.

در مواجهه با ادعای حق‌ نشر (Copyright Claim) یا شناسه‌ی محتوا چند مورد بسیار مهم وجود دارد:

• ادعای حق‌ نشر یا شناسه‌ی محتوا فقط روی همان ویدیوی خاص تأثیر می‌گذارد و کل کانال شما را با مشکل مواجه نمی‌کند.
• اگر در ویدیوی خود از اثر فرد دیگری بدون اجازه‌ی او استفاده کرده باشید، صاحب اثر می‌تواند کل درآمد حاصل از تبلیغات آن ویدیو را به خود اختصاص دهد.
• صاحب اثر می‌تواند تبلیغات خودش را روی ویدیوی شما قرار دهد تا از آن درآمد کسب کند.
• صاحب اثر می‌تواند مانع نمایش ویدیوی شما در مناطق یا کشورهای خاص شود.
• اگر بتوانید ثابت کنید مالک اثر مورد نظر هستید یا مجوز استفاده از آن را دارید، می‌توانید ادعای حق‌ نشر را به چالش بکشید.
• صاحب اثر می‌تواند تصمیم بگیرد هیچ اقدامی انجام ندهد.
• همان‌طور که اشاره شد، ادعای حق‌ نشر فقط روی همان ویدیوی مورد نظر اعمال می‌شود و کل کانال شما را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد.

یوتیوب با جدیت تمام با نقض کپی‌رایت برخورد می‌کند و دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه‌ای بر اساس قانون کپی‌رایت ایالات‌متحده وضع کرده است. سیستم شناسایی محتوای یوتیوب درصورت استفاده‌ی احتمالی بدون اجازه از آثار مختلف به‌صورت خودکار به صاحبان اصلی آن‌ها اطلاع‌رسانی می‌کند.

صاحب اثر پس‌ از اطلاع گوگل درمورد استفاده‌ی غیرمجاز از محتوایش می‌تواند بر اساس اینکه آیا قانون استفاده‌ی منصفانه (Fair Use) در آن مورد صدق می‌کند یا خیر، ادعای حق‌ نشر را ثبت کند یا درخواست حذف ویدیو را ارائه دهد. باید بدانید حتی درصورت شناسایی‌نشدن نقض احتمالی حق‌ نشر آثار ازطرف سیستم خودکار یوتیوب، صاحب اثر می‌تواند به‌صورت دستی Copyright Claim را مطرح کند.

پس از ثبت ادعای حق‌ نشر، صاحب اثر کنترل کاملی روی اقدامات بعدی دارد. آن‌ها می‌توانند درخواست حذف ویدیو را بدهند یا اجازه دهند ویدیو باقی بماند اما کل یا بخشی از درآمد تبلیغاتی آن را به خود اختصاص دهند.

در دنیای محتوای آنلاین، به‌خصوص برای تولیدکنندگان ویدئو در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، درک قوانین و مقررات کپی‌رایت اهمیت زیادی دارد. در این میان، دو اصطلاح کلیدی وجود دارد که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند: Copyright Claim و Copyright Strike.

Copyright Claim فرایند خودکاری است که با سیستم شناسه‌ی محتوا (Content ID) یوتیوب انجام می‌شود. این سیستم، ویدیوهای آپلودشده را به‌طور خودکار با دیتابیس محتواهای دارای حق‌ نشر تطبیق می‌دهد. اگر سیستم مورد مشکوکی پیدا کند، روی آن ویدیو Copyright Claim ثبت می‌کند.

با ثبت Copyright Claim روی ویدیو، درآمد حاصل از تبلیغات آن ویدیو به صاحب اثر منتقل می‌شود، اما خود ویدیو همچنان در کانال شما باقی می‌ماند. البته، این امکان را دارید برای حل مشکل با صاحب حق‌ نشر مذاکره یا ویدیوی خود را ویرایش و بخش دارای مشکل را حذف کنید.

Copyright Strike نسبت‌ به Copyright Claim اقدام جدی‌تری محسوب می‌شود. این اعتراض به‌صورت دستی و از طرف صاحب حق‌ نشر، با ارسال درخواست DMCA Takedown به یوتیوب، ثبت می‌شود. در این درخواست، صاحب اثر، اطلاعات تماس خود، توضیح دقیق محتوای دارای حق‌ نشر و سوگندنامه مبنی‌بر اینکه باور دارد از اثر او بدون‌ اجازه استفاده شده است، ارائه می‌دهد.

در صورت تأیید Copyright Strike، ویدیوی شما از یوتیوب حذف و استرایک روی کانال شما ثبت می‌شود. در این مرحله دو راه پیش‌ رو دارید: پذیرش تصمیم یوتیوب یا ارسال اعتراض. اگر پس‌ از ارسال اعتراض، همچنان ادعای صاحب اثر تأیید و ویدیو حذف شود، استرایک مورد نظر روی کانالتان باقی خواهد ماند.

برای کسب درآمد ازطریق یوتیوب، باید شرایط عضویت در برنامه‌ی این پلتفرم (YouTube Partner Program) را داشته باشید. به‌طورکلی، برای پذیرش در این برنامه باید با شرایط خدمات یوتیوب، خط‌مشی‌های تبلیغاتی گوگل و همه‌ی قوانین مربوط به حق‌ نشر و جامعه‌ی یوتیوب موافق باشید.

اگر ادعاهای حق‌ نشر مطرح‌شده در گذشته را حل کرده باشید، به‌احتمال زیاد همچنان پذیرفته خواهید شد، اما استرایک‌ها، تخلفات جدی‌تری محسوب می‌شوند و شاید یوتیوب حتی پس‌ از انقضای مهلت استرایک، درخواست عضویت شما را در Youtube Partner Program رد کند؛ بنابراین به‌منظور جلوگیری از مشکلات و محدودیت‌ها، همواره به قوانین کپی‌رایت احترام بگذارید و از استفاده‌ی بدون‌ اجازه‌ از آثار دیگران در ویدیوهایتان خودداری کنید.

احتمال اینکه Copyright Claim به Copyright Strike تبدیل شود، کم است، اما این اتفاق می‌تواند رخ دهد. اگر ادعای Content ID معتبر باشد و از شما خواسته شود ویدیو را حذف کنید، اما این کار را انجام ندهید، می‌تواند منجر به استرایک شود. بهترین اقدام این است قبل از رسیدن به چنین شرایطی، ویدیو را حذف کنید.

بهترین راه برای جلوگیری از Copyright Claim و Copyright Strike در ویدیوها، آپلود محتوای کاملاً اورجینال است. همچنین می‌توانید از موسیقی، تصاویر یا ویدیوهای دارای حق‌ نشر در ویدیوهای خود استفاده کنید، اما به‌شرطی که مجوز مناسب را خریداری یا از صاحب اثر اجازه گرفته باشید.