پژوهشی جدید نشان می‌دهد کندوهای عسل به‌علت تغییر اقلیم به‌شکل تهدیدآمیزی در حال گرم‌شدن هستند

یکی از نتایج بحران اقلیم و گرمایش جهانی این بوده است که زنبورهای عسل نیز در لانه‌ها و کندوهای خود باید با گرمای بی‌سابقه‌ای دست و پنجه نرم کنند. نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که افزایش دما یکی از مقصران احتمالی کاهش جمعیت زنبورهای عسل در جهان است. زنبورها نمی‌توانند خانه‌هایی بسازند که به‌طور مؤثر با گرما مقابه و از نوزادان حشرات حفاظت کنند.

گونه‌های زیادی از زنبور عسل و زنبور گرده در دنیا در محیط‌های مختلف زندگی می‌کنند. جمعیت و گستردگی چندین گونه از آن‌ها در سال‌های اخیر کاهش شدیدی پیدا کرده است که دانشمندان آن را به تغییر اقلیم نسبت می‌دهند. اما تعیین علت این ارتباط کار دشواری است.

لانه‌های زنبور قابلیت شگفت‌انگیزی برای تنظیم دما دارند. نوزادان زنبور نمی‌توانند در دمای بالاتر از ۳۵ درجه زندگی کنند. نویسندگان یک مقاله در ژورنال Frontiers in Bee Science با مرور پژوهش‌های این حوزه دریافته‌اند که دمای بهینه برای کندوها، فارغ از منطقه جغرافیایی، ۲۸ تا ۳۲ درجه سلسیوس است.

شباهت این دما برای تمام گونه‌های زنبور عسل نشان می‌دهد که این دما به ارتباط فرگشتی گونه‌های مختلف زنبورهای عسل اشاره دارد. این یعنی زنبورهای عسل انعطاف فرگشتی بالایی ندارند و نمی‌توانند به‌سادگی با افزایش دما سازگار شوند. به عبارت دیگر، گرمایش جهانی باعث شده تا ساخت کندوهای عسل که دمای آن در محدوده بهینه است برای آن‌ها دشوار شود.

دانشمندان می‌گویند دمای بسیار بالا برای جانوران و گیاهان از دمای بسیار پایین خطرناک‌تر است. در دماهای پایین، ارگانیسم‌هایی که نمی‌توانند دمای بدن خود را تنظیم کنند، سرعت متابولیسم خود را کاهش می‌دهند. اما در دماهای بالا، فرایندهای متابولیک فرومی‌پاشند و متوقف می‌شوند. این اتفاق مرگبار است.

اثر گرمایش جهانی بر کندوهای عسل

به‌نظر می‌رسد زنبورهای عسل می‌توانند تا دمای ۳۶ درجه سلسیوس نیز زنده بمانند، اما بهترین دما برای آن‌ها ۳۰ تا ۳۲ درجه است. زنبورهای عسل می‌توانند با برخی رفتارها دمای لانه خود را تنظیم کنند، اما این برای مقابله با تغییر اقلیم کافی نیست.

همچنین یک لانه زنبور مانند یک «اَبَر-ارگانیسم» عمل می‌کند؛ یعنی توانایی آن برای تولید مثل و بقا توانایی به کل زنبورهای لانه مرتبط است، نه زنبورهای تنها. شاید برخی از زنبورها بتوانند در دمای بالا فعالیت خود را مانند قبل ادامه دهند، اما اگر دما برای رشد سالم نوزادان بسیار زیاد باشد، کل لانه آسیب خواهد دید.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دماهای بالا توانایی زنیور ملکه را برای تولید مثل کاهش می‌دهد. این باعث می‌شود جمعیت زنبورهای کارگر و قابلیت‌های آن‌ها کاهش یابد. در نتیجه، احتمال دارد که گرمایش جهانی باعث تولید زنبورهایی با سلامت کمتر شود و مستقیماً به زوال گونه‌ها بینجامد.

با این حال، اثر دمای بالا روی لانه‌ها به‌اندازه کافی مطالعه نشده است. دانشمندان احتمال می‌دهند که با نزدیک شدن دمای لانه به ۳۵، کلونی زنبورها آسیب‌های شدیدی خواهد دید. همچنین دمای بالای ۳۵ احتمالاً به‌سرعت باعث مرگ زنبورها شود.

عوامل بسیاری مانند ریخت‌شناسی لانه‌ها، خصوصیات مواد، رفتار زنبورها و تنظیم دمایی در نتیجه نهایی تأثیرگذار هستند. پژوهشگران می‌گویند لازم است که این عوامل مورد مطالعه دقیق‌تر قرار بگیرند.