پایان سودآوری NFT + آیا سودآوری NFT ها به پایان رسیده؟

حرف و حدیث‌ها در مورد پایان سودآوری NFT افزایش یافته است. پدیده‌ای که در دو سال گذشته توجه همه فعالان کریپتو، جوامع تکنولوژیک و بازارهای مالی را به خود جلب کرده بود، حالا جذابیت سابق را ندارد و حتی روندی ناامیدکننده در پیش گرفته است. در این مقاله به بررسی نشانه‌های پایان سودآوری NFT‌ها خواهیم پرداخت. آیا این فناوری جنجالی و پرطرفدار خیلی زود به پایان راه خود رسیده است یا می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده کریپتو داشته باشد؟ با ما همراه باشید.

آیا به پایان سودآوری NFT ها نزدیک شده‌ایم؟

در ماه‌های اخیر شاهد انفجار تبلیغاتی توکن‌های NFT بوده‌ایم. توکن‌های NFT مالیکت دارایی‌های دیجیتال را مشخص می‌کنند. در طول دو سال اخیر قیمت برخی از این توکن‌ها رشد حیرت‌انگیزی داشته است. تا امروز میلیاردها دلار برای خرید برخی آثار دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی صرف شده است.

واقعیت همیشه آن چیزی نیست که به نظر می‌رسد. شاید بسیاری از NFT‌ها آنقدر هم ارزشمند نباشند. به طور کلی توکن‌های غیرقابل تعویض کاربردهای مشخصی در صنعت بلاکچین و ارزهای دیجیتال دارند اما گویا برخی‌ گمراه شده‌اند.

NFT‌ها سندی معتبر برای مالکیت نیستند!

یکی از اصلی‌ترین دلایل برای پایان سودآوری NFT، تردیدها در مورد اعتبار و سندیت این توکن‌ها است. توکن‌های NFT روی بلاکچین‌ها توسعه یافته‌اند و مالیکت دارایی‌ها را مشخص می‌کنند. بلاکچین بستری غیرمتمرکز و شاید غیرقابل اعتماد است. بنابراین نمی‌توان اعتبار زیادی برای حق مالکیت NFT‌ها قائل شد. در واقع یک NFT نمی‌تواند سندی برای مالکیت یک کالای اساسی محسوب شود؛ زیرا آن کالا یا اثر هنری در بستر دیگری میزبانی می‌شود و NFT نمی‌تواند مانعی در برابر کپی‌برداری یا ذخیره‌سازی غیرقانونی باشد.

از طرفی کیف‌پول رمزارزی مالکیت دارایی‌ها در بلاکچین را تعیین می‌کند. برای مثال اگر توکن‌های شما به سرقت برود و به والت دیگری منتقل شود، شانسی برای پیگیری یا مطالبه حقوقی نخواهید داشت؛ زیرا دارایی‌های درون هر والت متعلق به مالک (ایجادکننده) کیف پول است. پلتفرم‌هایی مثل اوپن سی (OpenSea) تلاش می‌کنند با چنین اتفاقاتی مقابله کنند اما تا کنون موفق نبوده‌اند.

توکن‌های غیرمثلی مطلقاً منحصربه‌فرد نیستند!

هر NFT در یک بلاکچین خاص منحصربه‌فرد است. فرض کنید دو فرد همزمان توکن غیرمثلی یک اثر هنری را در دو بلاکچین توسعه دهند. در چنین شرایطی نمی‌توان NFT اصلی را مشخص کرد.

توییتر از تصاویر پروفایل NFT پشتیبانی می‌کند اما فقط NFT‌های توسعه یافته در شبکه اتریوم چنین قابلیتی دارند. بنابراین یک پلتفرم متمرکز می‌تواند به NFT‌های بلاکچین‌ها اعتبار ببخشد و توکن‌های توسعه یافته در سایر شبکه‌ها مثل تزوس (Tezos)، فلو (Flow) و … را نامعتبر قلمداد کند. علاوه بر این هیچ سازوکاری برای جلوگیری از ایجاد چندین NFT از تصویری مشخص در یک بلاکچین وجود ندارد. بنابراین پلتفرم‌های عرضه‌کننده و بازارهای معاملات باید این معضل را حل کنند.

بر اساس داده‌های اعلام‌شده توسط بازار اوپن‌سی، بیش از ۸۰ درصد NFT‌های فهرست‌شده در این بازار مربوط به آثار هنری و کالکشن‌های جعلی و سرقتی بوده است. گرچه ابزارهایی برای تشخیص آثار کپی‌شده یا سرقتی توسعه یافته است اما به نظر می‌رسد این مشکل به همین راحتی برطرف نخواهد شد.

توییتر راهکارهایی برای تعیین مالک واقعی حساب کاربری ایجاد کرده است اما پلتفرم‌هایی مثل اوپن‌ سی هنوز نتوانسته‌اند چنین فرآیندهایی را برای جلوگیری از کپی‌برداری و جرایم مالکیت دیجیتالی تعریف کنند. حال فرض کنید اپن‌سی بتواند از فروش یا عرضه آثار دزدیده‌شده یا فعالیت مجرمان جلوگیری کند. در این حالت باز هم هیچ راهی برای ممانعت از توسعه NFT‌های جعلی در بلاکچین‌هایی مثل اتریوم نیست.

توکن‌های NFT، دارایی‌های غیرقابل انتقال

از دیگر چالش‌هایی که باعث تقویت فرضیه پایان سودآوری NFT‌ها می‌شود، مشکلات مربوط به انتقال بین بلاکچین‌ها است. توسعه‌دهندگان و طرفداران این توکن‌ها مدعی هستند امکان انتقال یک NFT بین دو بلاکچین وجود دارد. بله؛ یک تصویر را می‌توان بین دو پلتفرم، بازی یا پروتکل جابه‌جا کرد اما انتقال آیتم‌های بازی دیجیتال بین دو شبکه تقریباً غیرممکن است.

رامی اسماعیل (Rami Ismail)، توسعه‌دهنده بازی‌های ویدئویی، مشکلات مربوط به انتقال آیتم‌های بازی‌ها را در توییتر به طور کامل بیان کرده است. توسعه‌دهندگان بازی‌ها از فرآیندها، نرم‌افزارها، اصول و حتی داده‌های گرافیکی مختلفی برای طراحی آیتم‌ها استفاده می‌کنند. انطباق چنین اطلاعاتی در دو شبکه مختلف بسیار پیچیده و دردسرساز است. اگر مدل‌های طراحی‌شده سه‌بعدی باشند، روند انتقال تقریباً غیرممکن خواهد شد. بنابراین مالکیت توکن‌های مربوط به آیتم‌های بازی‌ به معنای امکان استفاده از NFT در پلتفرم‌ها یا بازی‌های مشابه نیست.

حقوق و مالکیت معنوی، بحرانی برای NFT‌ها

مالکیت معنوی، دیگر معضل NFT‌ بازی‌های بلاکچین است. شرکت‌های توسعه‌دهنده بازی، NFT‌هایی را ایجاد و به کاربران اعطا می‌کنند. شرکت‌های دیگر نمی‌توانند بدون تأیید توسعه‌دهنده آیتمی را وارد بازی کنند. بنابراین یک NFT صرفاً با تأیید توسعه‌دهنده بازی ارزشمند است. شرکت‌هایی در تلاش هستند تا بستری یکپارچه و هماهنگ میان بازی‌های بلاکچین ایجاد کنند تا توکن‌های غیرمثلی در پلتفرم‌های مختلف به کار رود و ارزش آنها به تأیید یک شرکت توسعه‌دهنده وابسته نباشد.

توکن‌های غیر قابل تعویض علیه هنرمندان

مزیت دیگری که برای NFT‌ها ذکر می‌شود، امکان فروش آثار هنری به صورت دیجیتال است. این ویژگی در نگاه اول به هنرمندان کمک خواهد کرد اما امروزه ثابت شده است که NFT‌ها به مطرح شدن آثار هنری بی‌ارزش کمک شایانی کرده‌اند. میلیون‌ها دلار صرف خرید آثار کالکشن‌هایی مثل Beeple و Metapurse شد که تقریباً هیچ دستاورد هنری خاصی ندارند. این آثار در دنیای واقعی ارزشی کمتر از چند دلار خواهند داشت. طی یک تحقیق مشخص شد که ۷۵ درصد از NFT‌های بازار اوپن سی ارزشی کمتر از ۱۵ دلار دارند.

NFT باعث شد آثار بسیار زیادی تولید شود. بسیاری از این توکن‌ها هیچ گاه فروخته نمی‌شوند. حتی اگر چنین توکن‌هایی فروخته شوند، سودآوری خاصی ایجاد نخواهد شد؛ زیرا هزینه‌ کارمزد شبکه اتریوم (gas) بسیار زیاد است. بنابراین برنده چنین معاملاتی صرافی‌ها و بازارها هستند.

توکن‌های NFT در خدمت مجرمان و تبهکاران

تسهیل پولشویی دلیلی دیگر برای پایان سودآوری NFT‌ است. هر ماه NFT‌های زیادی با قیمت‌های عجیب و غریب خرید و فروش می‌شوند و کسی در مورد سلامت مالی این معاملات اطلاعی ندارد. چندی پیش شرکت CryptoSlam اعلام کرد بیش از ۸ میلیارد دلار پولشویی در بازار NFT LooksRare رخ داده است. در آن زمان ارزش کل معاملات این بازار ۹.۵ میلیارد دلار بود! جالب است بدانید ۹۰ درصد تراکنش‌های این بازار توسط ۱۰ درصد کیف پول‌ها انجام شده است.

به راحتی می‌توان فهمید هزینه‌های ایجاد و فروش توکن‌های NFT آن قدر زیاد است که هنرمندان زیادی را از فعالیت در این بسترها منصرف کند. در حالی که اعداد و ارقام بزرگ ذهن افراد زیادی را فریب می‌دهد اما به نظر می‌رسد معاملات بزرگ بیشتر برای مقاصد مجرمانه و غیراقتصادی انجام می‌شود و معاملات کوچک نیز فقط برای صرافی‌ها و مارکت پلیس‌ها سودآوری دارد.

باگ‌های فنی NFT‌ها

NFT‌ها به کمک قراردادهای هوشمند توسعه یافته‌اند. بنابراین مالکیت آنها وابسته به کدها است. گرچه این قراردادها امنیت بالایی دارند اما هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که پیمان‌های اینترنتی هیچ مشکل یا باگی ندارند. به علاوه در موارد متعددی شاهد عدم سازگاری قراردادها در پروتکل‌های مختلف بوده‌ایم.

کلاهبرداری‌های متعدد سرویس‌دهندگان

در آخر باید به این نکته اشاره کرد که مارکت پلیس‌هایی مثل اوپن‌سی می‌توانند به یکباره تمام NFT‌های موجود در پلتفرم خود را تصاحب کنند.

اگر چه انجام چنین اقداماتی توسط بازارهای مشهوری مثل اوپن‌سی بعید است اما در سال‌های گذشته صرافی‌ها، پروتکل‌ها و پلتفرم‌های زیادی دست به انجام چنین اقداماتی زده‌اند. آنها تمام دارایی‌ها را به کیف پول خود انتقال می‌دهند و پس از آن مالک ثروت عظیمی خواهند بود.

خلاصه مطلب

شاید پایان سودآوری NFT‌ نزدیک است. هیچ کس منکر قابلیت‌ها و مزایای NFTها نیست اما به نظر می‌رسد در طول ماه‌های گذشته در مورد ویژگی‌های این توکن‌ها مبالغه صورت گرفته است. از طرفی قیمت برخی کالکشن‌ها و توکن‌ها به شکلی غیرمنطقی و سرسام‌آوری افزایش یافته است. به مرور مشکلات مالکیتی، فنی، امنیتی و حتی مبادله‌ای این توکن‌ها مشخص شده و حالا شک و تردیدهایی در مورد ارزش واقعی تمام توکن‌های غیرمثلی به وجود آمده است. توکن‌های NFT پس از شروعی خارق‌العاده حالا روزهای سختی را سپری می‌کنند؛ روزهایی که شاید منجر به مرگ خیلی از این توکن‌ها شود.