عوارض جانبی مصرف ویتامین دی؛ از سنگ کلیه تا درد استخوان
عوارض جانبی مصرف ویتامین دی؛ از سنگ کلیه تا درد استخوان
دکتر کریس مور، متخصص و مشاور تناسب اندام و تغذیه، می‌گوید، به همین دلیل است که افراد علاوه بر اینکه ویتامین دی موردنیازشان را از طریق روش‌های طبیعی مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب و مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین دی تامین می‌کنند، سراغ مکملهای ویتامین دی هم می‌روند. مکمل‌ها به طور خاص می‌توانند به مقابله با بیماری‌ها، بهبود خلقوخو و سلامت روان، تثبیت سطح قند خون، کاهش فشار خون، تقویت سلامتی قلب و حفظ وزن سالم کمک کنند. با این حال باید توجه داشت که ویتامین دی علی‌رغم تمام مزیت‌هایی که دارد، می‌تواند عوارض جانبی هم به دنبال داشته باشد و بر عملکرد برخی سیستم‌های بدن تاثیر بگذارد؛ به‌خصوص زمانی که از حد مجاز آن یعنی چهار هزار واحد در روز بالاتر رود.
نشریه آنلاین بست‌لایف (bestlife) در گزارشی هشت عارضه جانبی ویتامین دی را برشمرده است.
۱ــ تهوع یا مشکلات گوارشی
به گفته دکتر راجا داسگوپتا، مشاور ارشد پزشکی، یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی مصرف ویتامین دی، ناراحتی معده، حالت تهوع، استفراغ یا حتی یبوست است. او توضیح می‌دهد که ویتامین دی جذب کلسیم را افزایش می‌دهد و کلسیم بیش از حد در جریان خون یا «هایپرکلسمی» (hypercalcemia) سیستم گوارش را تحریک می‌کند.
او تاکید می‌کند که در صورت مواجه شدن با چنین عوارضی حتما به پزشک مراجعه کنید.
۲ــ سنگ کلیه
همان‌طور که گفته شد، مکملهای ویتامین دی می‌توانند میزان جذب کلسیم از روده و به تبع آن سطح کلسیم را در خون افزایش دهد. این امر برای افرادی که کلسیم بدنشان پایین است، بسیار خوب است، اما این افزایش سطح کلسیم در افرادی که به طور طبیعی سطح کلسیم بالاتری دارند یا مستعد ابتلا به سنگ کلیه‌اند، می‌تواند شکل ناخوشایندی بگیرد و حتی باعث تشکیل سنگ کلیه شود.
دکتر داسگوپتا تاکید می‌کند که آبرسانی کافی به بدن و رعایت دوزهای توصیه‌شده به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند.
۳ــ کم‌آبی بدن، تشنگی شدید و تکرر ادرار
به گفته دکتر مور، مصرف بیش از حد ویتامین دی و افزایش سطح کلسیم در خون، کم‌آبی بدن را به همراه خواهد داشت. او توضیح می‌دهد: «این می‌تواند علائمی مانند تشنگی زیاد و تکرر ادرار ایجاد کند، زیرا بدن سعی می‌کند کلسیم اضافی را دفع کند. آبرسانی کافی به بدن و مصرف درست ویتامین دی می‌تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند، زیرا ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است که در بدن ذخیره می‌شود و مانند برخی دیگر از ویتامین‌ها با ادرار دفع نمی‌شود.»
۴ــ نوسان‌های خلقی یا تحریک‌پذیری
تامین ویتامین دی به‌خصوص از طریق قرار گرفتن در نور طبیعی خورشید خلقوخو را تقویت می‌کند و از علائم افسردگی جلوگیری می‌کند، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و برخی افرادی که ویتامین دی را در دوزهای بالا مصرف می‌کنند، ممکن است دچار تغییرات خلقی شوند یا تحریک‌پذیرتر بشوند.
سطح بالای کلسیم ناشی از ویتامین دی اضافی می‌تواند تعادل مواد شیمیایی مغز را بر هم زند و باعث شود برخی افراد با تحریک‌پذیری، اضطراب یا حتی بی‌حالی مواجه شوند.
دکتر داسگوپتا توصیه می‌کند: «اگر بعد از شروع مصرف مکمل دچار تغییرات خلقی شدید، ممکن است لازم باشد که در دوز مصرف خود بازنگری کنید.»
۵. کم‌اشتهایی و کاهش وزن
دکتر مور می‌گوید اگر ویتامین دی مصرف می‌کنید و متوجه کاهش وزن یا اشتها شده‌اید، بهتر است با پزشکتان مشورت کنید.
او توضیح می‌دهد: «سطح بالای ویتامین دی ممکن است اشتها را کاهش دهد و به دلیل هایپرکلسمی (افزایش سطح کلسیم در خون) به کاهش وزن ناخواسته منجر شود. سطح بالای کلسیم ممکن است عملکرد سیستم گوارش را مختل و علائمی مانند تهوع یا ناراحتی شکمی ایجاد کند و این علائم می‌توانند اشتهای فرد را کاهش دهند.»
۶ــ درد یا ضعف استخوان
مصرف ویتامین دی اغلب برای جلوگیری و درمان پوکی استخوان به افراد مسن توصیه می‌شود. با این حال، مصرف دوزهای بیش از حد می‌تواند در طول زمان سلامتی استخوان‌ها را از بین ببرد.
داسگوپتا می‌گوید: «شاید عجیب به نظر برسد، اما مصرف بیش از حد ویتامین دی در واقع می‌تواند استخوان‌های شما را ضعیف کند. چون دوزهای بالای ویتامین دی تولید استئوکلاست‌ها (سلول‌هایی که استخوان را تجزیه می‌کنند) را افزایش دهد. این فرایند می‌تواند به افزایش بیش از حد کلسیم در خون منجر شود، زیرا بدن مواد معدنی را از استخوان‌ها خارج می‌کند و در نتیجه آن‌ها شکننده‌تر می‌شوند.»
۷ــ تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
کمبود ویتامین دی می‌تواند باعث تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم شود، اما سطح بالای کلسیم هم می‌تواند این عارضه را سبب شود.
داسگوپتا با اشاره بر تاثیر سطح کلسیم در ضربان قلب، توصیه می‌کند در صورت مواجهه با تپش قلب یا ضربان قلب بالا به پزشک مراجعه کنید.
۸ــ خستگی و ضعف
ویتامین دی در تنظیم دوپامین و سروتونین نقش دارد. به همین دلیل است که کمبود آن باعث احساس خستگی یا ضعف می‌شود، اما مور تاکید می‌کند که ویتامین دی بیش از حد هم می‌تواند همین ضعف و خستگی را به همراه داشته باشد. او توضیح می‌دهد که این موضوع احتمالا به دلیل فقدان تعادل بیوشیمیایی ناشی از سطح بالای کلسیم است. این وضعیت می‌تواند بر عضلات و سطح کلی انرژی تاثیر بگذارد و فعالیت فیزیکی را دشوارتر کند.
توصیه کارشناسان این است که برای مصرف مکملهای ویتامین دی با متخصص مشورت کنید و قبل از اینکه به صورت ناآگاهانه مکملهای اضافی مصرف کنید، با آزمایش خون از سطح ویتامین دی بدنتان مطلع شود و در صورت مواجهه با عوارض جانبی حتما به پزشک مراجعه کنید.
