شکلات تلخ در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ نقش دارد

شکلات تلخ به دلیل فوایدی که برای سلامت قلب‌و‌عروق دارد، به‌طور گسترده مطالعه قرار گرفته؛ اما یافته‌ها تاکنون متناقض بوده و این سوال را که آیا فواید شکلات می‌تواند بیشتر از مضرات آن باشد، بدون پاسخ گذاشته است. اکنون، تحقیقات جدید، اثرات شکلات تلخ بر خطر ابتلا به دیابت نوع دو و افزایش وزن را در مطالعه‌ای روی ۲۰۰هزار بزرگسال آمریکایی بررسی کرده است.

به‌گزارش نیواطلس، دانشمندان آمریکایی و چینی از دانشکده‌ی بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد تی‌اچ‌ چان در تجزیه‌و‌تحلیل جدید، به این نتیجه رسیدند که مصرف پنج وعده شکلات تلخ در هفته می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را تا ۲۱ درصد کاهش دهد. این کاهش خطر در مقایسه با افرادی مشاهده شده است که یا اصلاً شکلات تلخ نمی‌خورند یا به‌ندرت آن را مصرف می‌کنند.

محققان دریافتند که خوردن شکلات شیری با افزایش وزن در طول زمان مرتبط است، اما این در مورد شکلات تلخ صدق نمی‌کند. به‌طور خاص، افرادی که در یک دوره‌ی چهار ساله شکلات شیری بیشتری خوردند، حدود ۰٫۳۵ کیلوگرم بیشتر از افرادی که مصرف شکلات خود را تغییر ندادند، اضافه‌وزن داشتند. در مقابل، افزایش مقدار شکلات تلخ مصرفی به تغییر وزن قابل‌توجه منجر نشد. بنابراین، در‌حالی‌که شکلات شیری ممکن است به افزایش وزن کمک کند، به نظر می‌رسد شکلات تلخ با تغییر وزن در طول زمان ارتباطی نداشته است.

محققان داده‌های ۱۱۱٬۶۵۴ پرستار و کارمند مراقبت‌های بهداشتی را که به پرسش‌نامه‌های دقیق به عنوان بخشی از سه مطالعه‌ی بزرگ سلامت پاسخ داده بودند، بررسی کردند. محققان افرادی را که قبلاً دیابت، بیماری قلبی عروقی یا سرطان داشتند و همچنین افرادی را که اطلاعات کافی در مورد عادات مصرف شکلاتی خود ارائه نمی‌دادند یا الگوهای غذایی بسیار غیرعادی داشتند، حذف کردند. محققان برای بخش مربوط به تغییرات وزن، از معیارهای یکسانی برای حذف شرکت‌کنندگان استفاده کردند. اساساً، آن‌ها روی افراد سالم با داده‌های محکم تمرکز کردند تا نتایج را دقیق و منصفانه نگه دارند.

تیم پژوهشی سپس با تعدیل عوامل خطر مرتبط با مسائل شخصی، سبک زندگی و رژیم غذایی (با نگاه به داده‌های جمع‌آوری‌شده در ۲۵ سال)، دریافت که شیوع دیابت نوع دو در افرادی که پنج وعده شکلات تلخ در هفته می‌خوردند، کمترین میزان را داشته است.

در تجزیه‌و‌تحلیل اولیه، ۱۹۲٬۲۰۸ نفری که هر نوع شکلاتی را مصرف می‌کردند، مشخص شد که ۱۸٬۸۶۲ نفر در طول مطالعات به دیابت نوع دو مبتلا شده بودند؛ یعنی افرادی که شکلات می‌خورند در مقایسه با افرادی که اصلا شکلات نمی‌خورند، حدود ۱۰ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند. با‌این‌حال، هنگامی که تجزیه‌و‌تحلیل ثانویه انجام شد و مصرف‌کنندگان شکلات تلخ با شرکت‌کنندگانی که همه نوع شکلاتی می‌خوردند، مقایسه شدند، فواید سلامتی به‌وضوح در طرفداران شکلات تلخ بیشتر بود. در تحلیل دوم، هیچ مزیت قابل‌تشخیصی برای مصرف شکلات شیری وجود نداشت.

بر اساس بررسی‌های سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ و ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴، مشخص شد ۱۱٫۱ درصد از بزرگسالان ایالات متحده به‌طور منظم شکلات می‌خوردند، اما تنها ۱٫۴ درصد از افراد، شکلات تلخ (که بیش از ۴۵ درصد کاکائو دارد) را ترجیح می‌دهند. یک وعده شکلات برابر با یک تخته شکلات استاندارد یا ۲۹ گرم است.

با‌این‌حال، از آنجایی که تحقیقات در واقع مطالعه‌ی مشاهده‌ای بود، دارای محدودیت‌هایی است. به عنوان مثال، افراد جوان‌تر بیشتر احتمال دارد شکلات تلخ بخورند. همچنین همه‌ی داده‌ها از نظرسنجی‌های خود‌گزارش‌شده، به دست آمده که ممکن است همیشه ۱۰۰ درصد دقیق نباشد.

پلی‌فنول ترکیباتی آنتی‌اکسیدانی هستند که به شکل طبیعی در میوه‌ها و سبزیجات وجود دارند. شکلات تلخ، دارای پودر کاکائو است که از دانه‌ی کاکائو به دست می‌آید که در شکلات سفید وجود ندارد. در واقع تنها جز کاکائویی شکلات سفید، کره‌ی کاکائو است که روغنی است و از دانه‌ی کاکائو گرفته می‌شود. شکلات سفید حاوی ذرات تیره‌ی کاکائو نیست و بنابراین فاقد پلی‌فنول کاکائو است.

محققان افزودند: «مطالعاتی که مصرف فرآورده‌های کاکائویی با فلاوانول بالا در مقابل کم فلاوانول را مورد بررسی قرار دادند، همچنین مزایای سلامتی را در بهبود مقاومت به انسولین در میان افراد دارای اضافه وزن و چاقی، افزایش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا و کاهش فشار خون در بیماران دیابتی نشان دادند.»

فلاوان-۳-ال یا فلاوانول‌ها، آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌‌فنول هستند. فلاوانول‌ها با سلامت قلب بهتر و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو مرتبط هستند. شکلات تلخ با ۵۰ تا ۸۰ درصد کاکائو دارای بالاترین میزان فلاوانول با ۳٫۶۵ میلی‌گرم در هر گرم است، در‌حالی‌که به‌طور متوسط میزان فلاوانول در ​​شکلات شیری ۳۵ درصد ​​کاکائو ۰٫۶۹ میلی‌گرم در گرم و در شکلات سفید هیچ است.

محققان در مطالعات پیشین نشان داده‌اند که فلاوانول‌ها خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدسرطانی، پیشگیری‌کننده‌ی قلبی، ضدمیکروبی، ضدویروسی و محافظ عصبی دارند. در‌حالی‌که این پلی‌فنول‌ها به‌طور ایده‌آل باید از منابع طبیعی مانند میوه‌ها و سبزیجات تأمین شوند، وجود آن‌ها در شکلات تلخ می‌تواند برخی از جنبه‌های منفی شکلات شیری را جبران کند. محققان خاطرنشان کردند با اینکه شکلات تلخ دارای کالری و ترکیب چربی اشباع‌شده با انواع شیر است، پلی‌‌فنول‌های آن ممکن است نحوه‌ی متابولیسم قند و چربی‌ را در بدن تغییر دهند که ممکن است مانع از افزایش وزن شود و به کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی و متابولیک کمک کند.

تحقیقات قبلی روی فلاوانول‌ها همچنین نشان داده است که شکلات تلخ تأثیر مثبتی بر جمعیت فلور روده دارد که نقش مهمی در حفظ سلامت متابولیک ایفا می‌کند. شکلات شیری دارای میزان بالاتری از قند افزوده است که به گفته‌ی محققان، ممکن است یک عامل خطر غذایی برای بیماری‌های متابولیک قلبی باشد.

پیشنهاد شده است که ترکیبات زیست فعال موجود در کاکائو، از جمله فلاوانول‌ها و شکل مونومر آن‌ها با نام اپی‌کاتچین، با افزایش حساسیت به انسولین به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو کمک می‌کند. ترکیبات فلاوانول‌ها از سلول‌های بتا در پانکراس در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند، سیتوکین‌های التهابی مانند فاکتور نکروز تومورآلفا و اینترلوکین ۶ را کاهش می‌دهند و با تحریک تولید نیتریک اکسید، نوعی گشادکننده‌ی عروق، عملکرد اندوتلیال را بهبود می‌بخشند. این اثرات با هم ممکن است به متابولیسم بهتر گلوکز و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو کمک کند.

محققان خاطرنشان کردند که یافته‌ها‌ی مطالعه در مورد شکلات تلخ و خطر دیابت مستقل از عوامل خطر اثبات‌شده و بالقوه‌ی دیابت هستند. افزایش مصرف شکلات تلخ، اما نه نوع شیری، با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است. برعکس، افزایش مصرف شکلات شیری، اما نه شکلات تلخ، با افزایش وزن طولانی مدت مرتبط بود.

در حالی که این مطالعه ارتباط قوی بین مصرف شکلات تلخ و بهبود نتایج سلامتی را نشان می‌دهد، علیت را ثابت نمی‌کند. آزمایشات بالینی بیشتری برای درک بهتر مکانیسم‌های اساسی مورد نیاز است.

مطالعه در نشریه‌ی BMJ منتشر شده است.