تعداد دفعات دفع مدفوع اسرار مهمی را درباره سلامت ما آشکار می‌کند

طبق پژوهشی که در مجله‌ی Cell Reports Medicine منتشر شده است، تعداد دفعات اجابت مزاج می‌تواند مسائل زیادی را درباره‌ی سلامت طولانی‌مدت افراد آشکار کند.

مطالعه که روی بیش از ۱۴۰۰ بزرگسال سالم انجام شد، نشان داد افرادی که دفعات اجابت مزاج آن‌ها کمتر بود، نشانه‌هایی از کاهش عملکرد کلیه را نشان می‌دادند. افرادی که دفعات اجابت مزاج آن‌ها بسیار بیشتر از حد معمول بود، نشانه‌هایی از اختلال عملکرد کبد را نشان می‌دادند.

شان گیبونز، از نویسندگان مطالعه و استادیار مؤسسه زیست‌شناسی سامانه‌ها در سیاتل گفت مشخص شده مشکلاتی مانند یبوست با بیماری مزمن ارتباط دارند. آنچه به‌خوبی مشخص نیست این است که کدام مورد اول اتفاق می‌افتد: یبوست یا بیماری مزمن؟ آیا یبوست موجب ابتلا به بیماری مزمن می‌شود یا یبوست نتیجه ابتلا به بیماری مزمن است؟

پژوهشگران نمونه‌های خون و مدفوع و اندازه‌گیری‌های شاخص توده بدنی و همچنین پرسش‌نامه‌های پرشده توسط شرکت‌کنندگان را که درمورد رژیم غذایی، عادات ورزشی و سلامت روان بود، تجزیه‌وتحلیل کردند.

شرکت‌کنندگان براساس دفعات اجابت مزاج به گروه‌هایی تقسیم شدند: یک یا دو بار اجابت مزاج در هفته، سه تا شش بار اجابت مزاج در هفته، یک تا سه بار دفع مدفوع در روز و اسهال که به صورت چهار بار یا بیشتر در طول روز تعریف شد.

مطالعه نشان داد تعداد بهینه اجابت مزاج یکی دو بار در روز است. دفعات اجابت مزاج در افراد جوان، زنان و افراد دارای شاخص توده بدنی پایین‌تر عمدتاً کمتر بود. یبوست مزمن (دو بار یا کمتر اجابت مزاج در هفته) با کاهش عملکرد کلیه مرتبط بود درحالی‌که اسهال (چهار بار یا بیشتر در روز) با کاهش عملکرد کبد مرتبط بود.

روده پر از کلنی‌هایی از میکروب‌های مختلف است که از مواد غذایی درون روده تغذیه و آن‌ها را تخمیر می‌کنند. غذای مورد علاقه آن‌ها فیبر است، اما اگر مدفوع به مدت طولانی در روده بماند، میکروب‌ها ذخایر موجود را تمام می‌کنند. در این شرایط آن‌ها به مصرف پروتئین‌ها روی می‌آورند که یکی از منابع آن لایه مخاطی غنی از پروتئین پوشش روده است.

وقتی میکروب‌ها از پروتئین‌ها تغذیه می‌کنند، متابولیت‌های سمی تولید می‌کنند که برخی از آن‌ها با اختلال عملکرد کلیه و کبد ارتباط دارند.

هرچه باکتری‌ها بیشتر به منابع پروتئینی غذا تکیه کنند، فراوانی باکتری‌های ترجیح‌دهنده پروتئین بیشتر و فراوانی باکتری‌های فیبرخوار کمتر می‌شود. میکروب‌ها ممکن است در جست‌وجوی غذا غشای مخاطی روده را تجزیه کنند و در نهایت روده دچار نشتی شود.

دکتر فیلیپ هارتمن، استادیار متخصص گوارش کودکان در دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو می‌گوید این امر به باکتری‌ها و متابولیت‌های سمی برای اعضای دیگر بدن اجازه وارد شدن به جریان خود را می‌دهد و آن‌ها در آنجا می‌‌توانند موجب التهابی شوند که بیماری قلب، کلیه و کبد را در پی خواهد داشت.

اگر فرد دچار اسهال باشد زنجیره مشابهی از رویدادهای میکروبی ممکن است رخ دهد، گرچه در این مورد التهاب احتمالاً موجب تخریب غشای مخاطی روده و نفوذ سموم به گردش خون می‌شود.

مطالعه جدید نشان داد افرادی که گزارش کرده بودند به‌طور پیوسته دچار اسهال یا یبوست هستند، باکتری‌های پروتئین‌خوار بیشتری در روده خود داشتند، درحالی‌که فراوانی باکتری‌های تخمیرکننده فیبر در روده افرادی که یکی دو بار در روز اجابت مزاج داشتند، بالاتر بود.

از آنجا که مطالعه جدید کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده نبود، با قطعیت نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که آیا اجابت مزاج کمتر یا بیشتر در روز با بیماری‌های مزمن در ارتباط است، اما نویسندگان می‌گویند به‌نظر می‌رسد چنین ارتباطی وجود داشته باشد. گیبونز می‌گوید: «فرض ما این بود که در خون افراد با دفعات اجابت مزاج کمتر یا افراد مبتلا به یبوست، شاهد مقدار بیشتری از سموم حاصل از پروتئین خواهیم بود و همین نتیجه هم حاصل شد. این مواد به کلیه‌ها و کبد شما آسیب می‌زنند.»

جوزف پتروسینو، رئیس گروه ویروس‌شناسی و میکروب‌شناسی مولکولی در کالج پزشکی بیلور می‌گوید بسیاری از عوامل سبک زندگی می‌توانند به جلوگیری از ابتلا به یبوست و اسهال کمک کنند. مهم است رژیم غذایی سالمی داشته باشید و غذاهایی را بخورید که به رشد باکتری‌های خوب روده کمک کنند. رژیم غذایی مفید برای میکروب‌های روده شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات و کاهش مصرف الکل و گوشت قرمز می‌شود. در مطالعه افرادی که گزارش داده بودند رژیم غذایی سرشار از فیبر را دنبال می‌کنند، به اندازه کافی مایعات می‌نوشند و به‌طور منظم ورزش می‌کنند، دفعات اجابت مزاج سالم‌تری داشتند.

اگر فرد دچار مشکلات مزمنی مانند ناراحتی معده، یبوست یا اسهال باشد، مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند مفید واقع شود. پروبیوتیک‌هایی وجود دارند که می‌توانند به محیط روده کمک کنند به حالت طبیعی برگردد، اما به‌گفته‌ی پتروسینو، اگر سالم هستید و دچار مشکل گوارشی نیستید، نیازی نیست پروبیوتیک مصرف کنید.