انسان‌های باستانی از آخرین عصر یخبندان به خوبی جان سالم به‌در بردند

گروهی از پژوهشگرها به رهبری اوکسالا گارسیا رودریگز از دانشگاه بورنموث با استفاده از روشی متفاوت، تاریخچه‌ی ژنتیکی ۲۳ پستاندار رایج را در اروپا بررسی کردند. علاوه بر انسان، جوندگانی مثل ول بانک و سنجاب قرمز، جانوران کوچکی نظیر حشره‌خوار و جوجه‌تیغی، جانوران سم‌دار مثل گوزن قرمز و گراز وحشی و گوشت‌خوارهایی مثل خرس قهوه‌ای و راسو تحت مطالعه قرار گرفتند.

یکی از معیارهای مهم پژوهش، تعیین مکان دارای بیش‌ترین گوناگونی زیستی در اروپا بود؛ زیرا نواحی دارای تغییرات ژنتیکی بالا احتمالا زمان بیشتری در اشغال گونه‌ها قرار داشته‌اند. این نواحی که پناهگاه نامیده می‌شوند در واقع مکان‌های عقب‌نشینی گونه‌ها برای بقا در طول دوره‌هایی بوده‌اند که شرایط محیطی در نقاط دیگر نامطلوب بود. پستاندارهای تحت پژوهش دست‌کم از زمان اوج یخبندان گذشته چنین پناهگاه‌هایی را اشغال کرده بودند. این پناهگاه‌ها احتمالا گرم‌ترین نواحی یا نقاطی بودند که در آن‌ها یافتن غذا برای حیوانات آسان‌تر بوده است.

گونه‌هایی مثل حشره‌خوار کوتوله و ول‌های معمولی به مناطق پناهگاهی مثل دره‌های عمیق شمال اروپا، مناطق محصور در مناظر یخچالی سکونت‌ناپذیر محدود بودند. این الگوها در گذشته توسط دیگر دانشمندان مستند شده‌اند.

بااین‌حال پژوهشگرها به الگوی چهارمی هم دست پیدا کردند. یافته‌ها نشان می‌دهند برخی گونه‌ها مثل خرس‌های قهوه‌ای و گرگ‌ها در طول اوج آخرین عصر یخبندان به شکل گسترده در اروپا توزیع شده بودند؛ به‌طوری‌که هیچ پناهگاه قابل تشخیصی نداشتند یا پناهگاه‌هایشان هر دو مناطق شمالی و جنوبی را دربرمی‌گرفت. این الگو شامل انسان‌های خردمند نیز بود. در آن زمان، تقریبا ۲۰هزار سال از انقراض نئاندرتال‌ها می‌گذشت.

هنوز مشخص نیست چرا انسان‌ها باستانی و دیگر حیوانات به جای کوچ به مناطق سکونت‌پذیرتر، در مناطقی با اقلیم خشن زندگی می‌کردند. به نظر می‌رسد در حالی که دیگر حیوانات به سمت پناهگاه‌ها عقب‌نشینی کرده بودند، آن‌ها قادر به تحمل شرایط سخت عصر یخبندان بودند. این درحالی‌است که اجداد ما منشأ آفریقایی داشتند و انتظار نمی‌رفت که دربرابر اقلیم سرد مقاوم باشند.

مشخص نیست انسان‌ها در اقلیم‌های سرد بر سازگاری زیست‌بومی مثل همه‌چیز‌خواری تکیه می‌کردند یا فناوری خاصی را برای بقا ابداع کرده بودند. برای مثال براساس یافته‌ها انسان‌ها لباس می‌پوشیدند، اقامتگاه می‌ساختند و در طول شرایط سرد اوج عصر یخبندان می‌توانستند آتش را کنترل کنند.

الگوی جدید و به‌ویژه قرارگیری انسان درون آن باعث شده است تا بسیاری از دانشمندان درباره‌ی جغرافیای زیستی و تغییرات اقلیمی به‌ویژه در مطالعات مربوط به تغییرات توزیع جمعیت‌های انسان بازنگری کنند. یافته‌ها همچنین می‌تواند بدین معنا باشد که برخی نواحی با وقوع تغییرات اقلیمی احتمالا برای مدتی طولانی‌تر از حد انتظار سکونت‌پذیر بودند.